Kini Psoriasis? Awọn aami aisan ati Awọn ọna Itọju
Kini Psoriasis?
Psoriasis, ti a tun mọ si psoriasis, jẹ arun onibaje ati aiwotan ati pe a rii ni iwọn 1-3% ni agbaye. Botilẹjẹpe o bẹrẹ nigbagbogbo ni awọn ọgbọn ọdun, o le waye ni eyikeyi ọjọ-ori lati ibimọ. Itan ẹbi kan wa ni 30% awọn ọran.
Ni psoriasis, ọpọlọpọ awọn antigens ni a ṣẹda nipasẹ awọn sẹẹli ti o wa ninu awọ ara. Awọn antigens wọnyi ṣe ipa kan ninu mimu eto ajẹsara ṣiṣẹ. Awọn sẹẹli ajẹsara ti nṣiṣe lọwọ pada si awọ ara ati fa ilọsiwaju sẹẹli ati idasile abajade ti awọn plaques-pato psoriasis lori awọ ara. Nitorinaa, psoriasis jẹ arun ti ara ndagba lodi si awọn ara tirẹ. Iru awọn rudurudu yii jẹ ipin bi awọn arun autoimmune.
Ninu awọn alaisan psoriasis, awọn sẹẹli T lymphocyte ti eto ajẹsara ti mu ṣiṣẹ ati bẹrẹ lati kojọpọ ninu awọ ara. Lẹhin ikojọpọ awọn sẹẹli wọnyi ninu awọ ara, ọna igbesi aye ti diẹ ninu awọn sẹẹli awọ ara yoo yara ati awọn sẹẹli wọnyi ṣe agbekalẹ awọn okuta iranti. Psoriasis waye bi abajade ilana imugboroja ti awọn sẹẹli awọ ara wọnyi.
Awọn sẹẹli awọ ara ti wa ni iṣelọpọ ni awọn ipele ti o jinlẹ ti awọ ara, laiyara dide si dada, ati lẹhin igba diẹ, wọn pari ilana igbesi aye wọn ati ta silẹ. Ilana igbesi aye ti awọn sẹẹli awọ-ara gba to oṣu kan. Ni awọn alaisan psoriasis, igbesi aye igbesi aye yii le kuru nipasẹ awọn ọjọ diẹ.
Awọn sẹẹli ti o pari igbesi aye wọn ko ni akoko lati ṣubu ati bẹrẹ lati kojọpọ lori ara wọn. Awọn egbo ti o waye ni ọna yii le han bi awọn okuta iranti, paapaa ni awọn agbegbe apapọ, ṣugbọn tun lori ọwọ alaisan, ẹsẹ, ọrun, ori tabi awọ oju.
Kini o fa Psoriasis?
Ohun ti o fa ti psoriasis ko ti han ni pato. Awọn ijinlẹ aipẹ tẹnumọ imọran pe jiini ati awọn nkan ti o jọmọ eto ajẹsara le jẹ imunadoko ni apapọ ni idagbasoke arun na.
Ni psoriasis, eyiti o jẹ ipo autoimmune, awọn sẹẹli ti o ja ni deede lodi si awọn microorganisms ajeji ṣepọ awọn apo-ara lodi si awọn antigens ti awọn sẹẹli awọ ara ati fa ki awọn rashes abuda waye. A ro pe diẹ ninu awọn okunfa ayika ati jiini le fa idagbasoke ti awọn sẹẹli awọ ara ti o tun yara yara ju deede lọ.
Eyi ti o wọpọ julọ ninu awọn okunfa okunfa ni:
- Ọfun tabi arun ara
- Awọn ipo oju-ọjọ tutu ati gbigbẹ
- Ibamu ti awọn oriṣiriṣi awọn arun autoimmune
- Ara traumas
- Wahala
- Lilo taba tabi ifihan ẹfin siga
- Nmu ọti-waini
- Lẹhin idaduro iyara ti awọn oogun sitẹriọdu ti ari
- Lẹhin lilo diẹ ninu awọn oogun ti a lo lati tọju titẹ ẹjẹ tabi iba
Si ibeere boya psoriasis jẹ aranmọ, idahun ni a le fun ni pe arun yii le waye ninu ẹnikẹni ati pe ko si iru nkan bii itankale laarin awọn eniyan. Itan-akọọlẹ ti ibẹrẹ ọmọde ni a le rii ni idamẹta ti awọn ọran.
Nini itan-akọọlẹ ẹbi jẹ ifosiwewe eewu pataki. Nini arun yii ni awọn ọmọ ẹgbẹ ti o sunmọ le ja si aye ti o pọ si ti eniyan ti o jiya lati psoriasis. psoriasis ti a jogun ni ipilẹṣẹ ni a rii ni isunmọ 10% ti awọn ẹni-kọọkan ninu ẹgbẹ eewu. Ninu 10% yii, 2-3% dagbasoke psoriasis.
Awọn ijinlẹ oriṣiriṣi ti ṣafihan pe o le jẹ awọn agbegbe ọkan oriṣiriṣi 25 ti o ni nkan ṣe pẹlu eewu psoriasis. Awọn iyipada ninu awọn agbegbe pupọ le fa awọn sẹẹli T lati huwa yatọ si deede. Rashes ni irisi dilation ti awọn ohun elo ẹjẹ, isare ti awọn sẹẹli sẹẹli ati dandruff waye lori awọ ara ti awọn sẹẹli T ti yabo.
Kini Awọn aami aisan ati Awọn oriṣi ti Psoriasis?
Psoriasis ni ipa-ọna onibaje ati ọpọlọpọ awọn alaisan ni iriri awọn ami-ara ati dandruff. Arun naa wọpọ pupọ ni idamẹrin awọn iṣẹlẹ. Imularada lẹẹkọkan jẹ toje, ṣugbọn ni awọn igba miiran, awọn akoko idariji ati imudara le waye. Wahala, ọti-lile, gbogun ti tabi awọn akoran kokoro le fa ifunru. Lilo taba tun wa lara awọn okunfa ti o le mu arun na buru si.
Pupọ julọ awọn alaisan ni nyún ati awọn plaques lori awọ ara. Ni arun ti o wọpọ, iṣoro le wa ni mimu iwọn otutu ara, otutu, gbigbọn, ati jijẹ amuaradagba pọ si. Ni awọn igba miiran, rheumatism le dagbasoke nitori psoriasis. Ninu rheumatism ti o ni ibatan si psoriasis, o le waye ni ọwọ-ọwọ, awọn ika ọwọ, orokun, kokosẹ ati awọn isẹpo ọrun. Ni awọn iṣẹlẹ wọnyi, awọn ọgbẹ awọ ara tun wa.
Awọn aami aiṣan ti psoriasis le han nibikibi lori ara, ṣugbọn nigbagbogbo ma nwaye ni awọn ẽkun, igbonwo, awọ-ori ati agbegbe abe. Nigbati prerias ba waye lori eekanna, awọn iho kekere, mu ki ina alawọ ofeefee ati eekanna nipọn le waye.
Psoriasis ni awọn fọọmu oriṣiriṣi ti o da lori iru awọn egbo awọ ara:
- Plaque Psoriasis
Plaque psoriasis, tabi psoriasis vulgaris, jẹ ẹya-ara ti o wọpọ julọ ti psoriasis ati awọn iroyin fun isunmọ 85% ti awọn alaisan. O jẹ ijuwe nipasẹ awọn rashes grẹy tabi funfun lori awọn ami-awọ pupa ti o nipọn. Awọn egbo ti o wọpọ julọ waye lori awọn ẽkun, awọn igbonwo, agbegbe lumbar ati awọ-ori.
Awọn egbo wọnyi, eyiti o yatọ ni iwọn lati 1 si 10 centimeters, le de iwọn ti o bo apakan ti ara ni diẹ ninu awọn eniyan. Ibanujẹ ti o ṣẹlẹ nipasẹ awọn iṣe bii fifin lori awọ ara ti ko ni agbara le fa dida awọn egbo ni agbegbe yẹn. Ipo yii, ti a npe ni iṣẹlẹ Koebner, le fihan pe arun na n ṣiṣẹ ni akoko yẹn.
Wiwa ẹjẹ punctate ninu awọn ayẹwo ti o ya lati awọn egbo ni awọn alaisan psoriasis plaque ni a pe ni ami Auspitz ati pe o ṣe pataki fun iwadii ile-iwosan.
- Guttate Psoriasis
Guttate psoriasis ṣe awọn ọgbẹ ni irisi awọn iyika pupa kekere lori awọ ara. O jẹ subtype psoriasis keji ti o wọpọ julọ lẹhin plaque psoriasis ati pe o wa ni isunmọ 8% ti awọn alaisan. Guttate psoriasis duro lati bẹrẹ ni igba ewe ati ọdọ.
Abajade awọn egbo ti wa ni kekere, aaye yato si ati ju-sókè. Rashes, eyiti o waye nigbagbogbo lori ẹhin mọto ati awọn opin, tun le han loju oju ati awọ-ori. Awọn sisanra ti sisu jẹ kere ju ti plaque psoriasis, ṣugbọn o le nipọn ju akoko lọ.
O le wa orisirisi awọn okunfa okunfa ninu idagbasoke ti psoriasis guttate. Awọn àkóràn ọfun kokoro-arun, aapọn, ipalara awọ-ara, ikolu ati awọn oogun orisirisi wa laarin awọn okunfa ti nfa wọnyi. Ohun ti o wọpọ julọ ti a rii ni awọn ọmọde ni awọn akoran atẹgun atẹgun ti oke ti o fa nipasẹ awọn kokoro arun streptococcus. Guttate psoriasis jẹ irisi psoriasis pẹlu asọtẹlẹ ti o dara julọ laarin gbogbo awọn oriṣi.
- Psoriasis Pustular
Psoriasis pustular, ọkan ninu awọn fọọmu psoriasis ti o lagbara, ṣe agbejade awọn pustules pupa, gẹgẹbi orukọ ṣe daba. Awọn ọgbẹ le waye ni ọpọlọpọ awọn ẹya ara, pẹlu awọn agbegbe ti o ya sọtọ gẹgẹbi awọn ọpẹ ti ọwọ ati ẹsẹ, ati pe o le de awọn iwọn ti o bo agbegbe nla kan. Psoriasis pustular, bii awọn oriṣi miiran, le ni ipa lori awọn agbegbe apapọ ati fa dandruff lori awọ ara. Abajade awọn egbo pustular wa ni irisi funfun, awọn roro ti o kun pus.
Ni diẹ ninu awọn eniyan, akoko ikọlu ninu eyiti awọn pustules waye ati akoko idariji le tẹle ara wọn ni cyclically. Lakoko dida awọn pustules, eniyan le ni iriri awọn aami aisan-aisan. Iba, otutu, pulse iyara, ailera iṣan ati isonu ti aifẹ jẹ ninu awọn aami aisan ti o le waye ni akoko yii.
- Psoriasis intertriginous
Iru iru psoriasis yii, ti a tun pe ni flexural tabi onidakeji psoriasis, ni gbogbo igba waye ninu igbaya, apa ati awọ ara ibi ti awọ ara ṣe pọ. Abajade awọn egbo jẹ pupa ati didan.
Ni awọn alaisan ti o ni psoriasis intertriginous, sisu le ma waye nitori ọrinrin ni awọn agbegbe ti awọn ọgbẹ ti han. Išọra yẹ ki o ṣe adaṣe nitori ipo yii le jẹ idamu pẹlu kokoro-arun tabi awọn arun olu ni diẹ ninu awọn eniyan.
Awọn ẹni-kọọkan pẹlu psoriasis yii ni a rii pe o wa pẹlu awọn oriṣiriṣi oriṣiriṣi ni awọn ẹya ara miiran. Išọra yẹ ki o ṣe adaṣe bi awọn ọgbẹ le buru si pẹlu ija.
- Erythrodermic Psoriasis
Psoriasis erythrodermic, ti a tun mọ ni psoriasis exfoliative, jẹ iru-ẹgbẹ ti o ṣọwọn ti psoriasis ti o dagba awọn ọgbẹ sisun. Arun yii le lagbara to lati nilo itọju ilera ni kiakia. Iṣakoso iwọn otutu ti ara jẹ ọkan ninu awọn idi pataki julọ fun ile-iwosan ni iru awọn alaisan.
Ni psoriasis erythrodermic, eyiti o le bo apakan nla ti agbegbe ara ni akoko kan, awọ ara dabi ẹni pe o ṣe lẹhin sisun oorun. Awọn egbo naa le ṣubu lori akoko ati ṣubu ni irisi awọn apẹrẹ nla. Awọn rashes ti o waye ni iru-ẹgbẹ ti o ṣọwọn pupọ ti psoriasis jẹ yun pupọ ati pe o le fa irora sisun.
- Psoriatic Arthritis
Arthritis Psoriatic jẹ arun rheumatological ti o ni irora pupọ ati pe o ni ihamọ awọn iṣẹ ṣiṣe ti ara eniyan, ati pe o kan isunmọ 1 ni 3 ti awọn alaisan psoriasis. Psoriatic Arthritis ti pin si awọn ẹgbẹ-ẹgbẹ oriṣiriṣi marun ti o da lori awọn aami aisan naa. Lọwọlọwọ, ko si oogun tabi ọna itọju miiran ti o le wo arun yii ni pato.
Arthritis Psoriatic ni awọn alaisan ti o ni psoriasis, eyiti o jẹ ailera autoimmune, waye lẹhin ti eto ajẹsara ti dojukọ awọn isẹpo ati awọ ara. Ipo yii, eyiti o le ni ipa ni pataki awọn isẹpo ọwọ, le waye ni eyikeyi isẹpo ninu ara. Ifarahan awọn ọgbẹ awọ ara ni awọn alaisan nigbagbogbo waye ṣaaju iṣẹlẹ ti awọn ẹdun apapọ.
Bawo ni a ṣe ṣe ayẹwo Psoriasis?
Ayẹwo ti arun na ni a maa n ṣe nipasẹ ifarahan awọn ọgbẹ ara. Iwaju psoriasis ninu ẹbi ṣe iranlọwọ ayẹwo. Ni ọpọlọpọ igba, psoriasis le ṣe ayẹwo nipasẹ idanwo ti ara ati ayẹwo awọn ọgbẹ nikan. Laarin ipari ti idanwo ti ara, wiwa awọn ami aisan ti o jọmọ psoriasis ni ibeere. Ni awọn ọran ifura, a ṣe biopsy awọ kan.
Lakoko ilana biopsy, a mu ayẹwo awọ kekere kan ati pe a fi awọn ayẹwo naa ranṣẹ si yàrá-yàrá lati ṣe ayẹwo labẹ maikirosikopu kan. Pẹlu ilana biopsy, iru psoriasis le ṣe alaye.
Yato si ilana biopsy, ọpọlọpọ awọn idanwo biokemika le tun ṣe lati ṣe atilẹyin ayẹwo ti psoriasis. Iwọn ẹjẹ ti o pe, ipele ifosiwewe rheumatoid, oṣuwọn erythrocyte sedimentation (ESR), ipele uric acid, idanwo oyun, awọn paramita jedojedo ati idanwo awọ ara PPD wa laarin awọn irinṣẹ iwadii aisan miiran ti o le lo.
Bawo ni a ṣe tọju Psoriasis (Psoriasis)?
Awọn imọran ti ara ẹni ti alaisan ni a tun ṣe akiyesi nigbati o ba pinnu lori itọju psoriasis. Niwọn igba ti itọju naa yoo jẹ igba pipẹ, ifaramọ alaisan pẹlu eto itọju jẹ pataki pupọ. Ọpọlọpọ awọn alaisan tun ni awọn iṣoro iṣelọpọ bii isanraju, haipatensonu ati hyperlipidemia. Awọn ipo wọnyi tun ṣe akiyesi nigbati o ba gbero itọju. Ilana itọju ni a ṣe ni ibamu si bi o ti buruju ti arun na ati boya o bajẹ didara igbesi aye.
Ni awọn ọran ti agbegbe si agbegbe kan ti ara, awọn ipara ara ti o yẹ ni a lo. Awọn ipara ti o ni cortisone ni igbagbogbo fẹ. Awọn ipara ni a ṣe iṣeduro lati tọju awọ ara tutu. Awọn obinrin ti o loyun ni itọju pẹlu awọn ipara cortisone ti ko lagbara ati phototherapy. Ṣaaju eyi, a le kan si dokita gynecologist lati gba alaye pe itọju naa kii yoo fa ipalara eyikeyi.
Ipara, jeli, foomu tabi awọn oogun ti a mu fun sokiri ti o ni awọn corticosteroids le wulo ni awọn ọran ti psoriasis ìwọnba ati iwọntunwọnsi. Awọn oogun wọnyi ni a lo lojoojumọ lakoko awọn ijakadi, ati pe a lo fun awọn akoko gigun ni awọn akoko ti arun na ko si. Lilo igba pipẹ ti awọn oogun corticosteroid ti o lagbara le fa idinku awọ ara. Iṣoro miiran ti o waye pẹlu lilo igba pipẹ ni pe oogun naa padanu imunadoko rẹ.
Nigbati o ba n ṣe itọju ailera ina (phototherapy), mejeeji adayeba ati awọn egungun ultraviolet ti awọn gigun gigun ni a lo. Awọn egungun wọnyi le ṣe imukuro awọn sẹẹli eto ajẹsara ti o ti yabo awọn sẹẹli ilera ti awọ ara. Ni awọn ọran kekere ati iwọntunwọnsi ti psoriasis, UVA ati awọn egungun UVB le ni ipa rere lori ṣiṣakoso awọn ẹdun ọkan.
Ni phototherapy, PUVA (Psoralen + UVA) itọju ailera ti wa ni lilo ni apapo pẹlu psoralen. Awọn egungun ti o le ṣee lo ni itọju psoriasis jẹ awọn egungun UVA pẹlu iwọn gigun ti 311 nanometers ati awọn egungun UVB dín pẹlu igbi ti 313 nanometers. Awọn egungun ultraviolet B (UVB) dín le ṣee lo lori awọn ọmọde, awọn aboyun, awọn obinrin ti nmu ọmu tabi awọn agbalagba. Iru iru psoriasis ti o dahun ti o dara julọ si phototherapy jẹ psoriasis guttate.
Ni awọn igba miiran, awọn onisegun le fẹ awọn oogun ti o ni Vitamin D. Edu oda tun wa laarin awọn aṣayan itọju. Awọn ipara ti o ni Vitamin D ni ipa lori idinku oṣuwọn isọdọtun ti awọn sẹẹli awọ ara. Awọn ọja ti o ni eedu le ṣee lo ni ipara, epo tabi awọn fọọmu shampulu.
Ni awọn ọran ti o nira ti psoriasis, awọn oogun eto eto ni a lo ni afikun si phototherapy ati awọn ipara ti a lo ni oke ni a tun ṣafikun si itọju naa. O ṣe pataki lati jẹ ki awọ tutu ati rirọ. Itọju oogun eto eto jẹ ayanfẹ paapaa ni awọn ọran ti iredodo apapọ ati ilowosi eekanna.
Awọn oogun akàn bii methotrexate ati cyclosporine, awọn fọọmu Vitamin A ti a mọ si retinoids ati awọn oogun ti ari fumarate wa laarin awọn oogun eto eto ti a lo ninu itọju psoriasis. Ni awọn alaisan nibiti o ti bẹrẹ itọju eto eto, awọn idanwo ẹjẹ deede yẹ ki o ṣe ati pe ẹdọ ati awọn iṣẹ kidinrin yẹ ki o wa ni abojuto ni pẹkipẹki.
Awọn oogun Retinoid dinku iṣelọpọ ti awọn sẹẹli awọ ara. Ko yẹ ki o gbagbe pe awọn ọgbẹ psoriasis le tun waye lẹhin idaduro lilo awọn oogun wọnyi. Awọn oogun ti o jẹri Retinoid tun ni ọpọlọpọ awọn ipa ẹgbẹ, gẹgẹbi igbona ti awọn ete ati pipadanu irun. Awọn aboyun tabi awọn obinrin ti o fẹ lati loyun laarin ọdun 3 ko yẹ ki o lo awọn oogun ti o ni awọn retinoids nitori awọn abawọn ti o ṣee ṣe.
Idi ti lilo awọn oogun chemotherapy gẹgẹbi cyclosporine ati methotrexate ni lati dinku esi eto ajẹsara. Cyclosporine jẹ doko gidi ni ṣiṣakoso awọn aami aisan psoriasis, ṣugbọn ipa ajẹsara-ailagbara rẹ le sọ eniyan naa si ọpọlọpọ awọn aarun ajakalẹ-arun. Awọn oogun wọnyi tun ni awọn ipa ẹgbẹ miiran, gẹgẹbi awọn iṣoro kidinrin ati titẹ ẹjẹ giga.
O ti ṣe akiyesi pe awọn ipa ẹgbẹ diẹ waye nigba lilo methotrexate ni awọn iwọn kekere, ṣugbọn ko yẹ ki o gbagbe pe awọn ipa ẹgbẹ pataki le tun waye pẹlu lilo igba pipẹ. Awọn ipa ẹgbẹ pataki wọnyi pẹlu ibajẹ ẹdọ ati idalọwọduro iṣelọpọ sẹẹli ẹjẹ.
Ni psoriasis, awọn ipo wa ti o fa arun na ati ki o fa ki o tan. Iwọnyi pẹlu tonsillitis, ikolu urinary tract, ibajẹ ehin, ibajẹ si awọ ara nipasẹ fifin, abrasions ati scratches, awọn iṣoro ẹdun, awọn iṣẹlẹ irora ati aapọn. Gbogbo awọn ipo wọnyi gbọdọ ṣe itọju daradara. Awọn alaisan ti n gba atilẹyin ọpọlọ lati ọdọ awọn onimọ-jinlẹ tabi awọn onimọ-jinlẹ tun wa laarin awọn isunmọ ti o le jẹ anfani.
Psoriasis jẹ arun ti o ni imọran pupọ. Awọn ikunsinu rere ti alaisan nipa nini ilọsiwaju le ni ipa ni pẹkipẹki ọna ti arun na. O ti gba pe awọn ọna yiyan wọnyi ti a lo si awọn alaisan ni ẹmi inu ọkan ati ni ipa imọran. Fun idi eyi, o ṣe pataki fun awọn eniyan ti o ni psoriasis lati wa labẹ abojuto ti dokita ati lati ni anfani lati awọn ọna ibile.
Ibasepo laarin awọn iwa jijẹ ati igbesi aye ati psoriasis ko ti ni alaye ni kikun. Yiyọ kuro ninu iwuwo pupọ, yago fun lilo awọn ọja ti o ni awọn trans tabi awọn ọra adayeba, ati idinku lilo ọti jẹ awọn iyipada ero ijẹẹmu ti o dahun ibeere ti kini o dara fun psoriasis. Ni akoko kanna, awọn alaisan yẹ ki o ṣọra nipa iru ounjẹ ti wọn jẹ ti o fa arun na lati tan.
Wahala jẹ ifosiwewe pataki ti o nfa fun psoriasis. Ifarapa pẹlu aapọn ti igbesi aye le jẹ anfani ni mejeeji idinku awọn imukuro ati iṣakoso awọn ami aisan. Awọn adaṣe mimi, iṣaro ati awọn iṣe yoga wa laarin awọn ọna ti o le ṣee lo fun iṣakoso wahala.